Conjecture 20: A fact is what we believe to be a fact
Conjecture 20: A fact is what everyone believes to be a fact
Feiten, of dit nu de Slag bij Nieuwpoort of het verstandige fruit of de reputatie van Gerrit Zalm betreft, zijn nauwelijks afhankelijk van empirische waarneming, maar wel van de grootste gemene deler en een optelsom van alle delen van de gezagsketen. Een feit en dus datgene dat we voor waar houden, is vooral datgene waarvan ‘iedereen aanneemt dat het zo is.’ Over sociaal-psychologische processen als de Spiral of Silence en de zogenoemde ‘pluralistic ignorance’ zullen we nog apart komen te spreken. Voor nu komt: “You can fool all the people some of the time and some people all of the time, but you cannot fool all the people all of the time”[1] in een iets ander daglicht te staan.
https://www.youtube.com/watch?v=vpxP0p2F5nI
“We can fool all of us all of the time” komt mogelijk dichter in de buurt. We weten ten eerste (meestal) niet waar we de ons bekende feiten vandaan hebben, en ten tweede op wiens gezag we feiten hebben aangenomen. Tegelijkertijd hebben we noch de tijd, de capaciteit, de competentie of de mogelijkheid om feiten te toetsen. Als dat laatste wel het geval is, bijvoorbeeld omdat wij ter plekke kunnen constateren of de Eiffeltoren daadwerkelijk in Parijs staat, zijn we terug bij af: dat feit is een feit. Maar op zichzelf betekenisloos. We ontkomen er niet aan te constateren dat er inderdaad feiten zijn, namelijk van het type definitiefeiten. Tegelijkertijd ontkomen we er niet aan, te zien dat deze feiten zonder duiding weinig betekenen.
Read more
Feiten liegen niet, heet het in de volksmond. Zo ook: de feiten spreken voor zich. Maar feiten spreken helemaal niet en kunnen dus ook niet liegen. Hoe kan een feit spreken als hij niets betekent? Als hij niets betekent, kunnen we er niets mee. Laten we aannemen dat Maurits inderdaad op die mooie zomerdag in het jaar onzes Heeren 1600 in Nieuwpoort was. Wat kunnen we daarmee? Ieder mens is q.q. op enig tijdstip ergens. Uzelf bent nu ergens en ik weet zelfs wat u aan het doen bent: dit boek aan het lezen. Nogmaals: wat kunnen we daarmee? ‘Iemand is op enig tijdstip ergens’ is een lege mededeling, zelfs als men er namen en data aan toevoegt. Wat wij doen om dit probleem op te lossen is het toekennen van betekenis.
‘Vrouw doodgereden terwijl ze rustig in haar auto zat te wachten op een parkeerterrein’, meldt de politie. Dat zijn feiten, maar we kunnen er niet veel mee. Er moeten meer feiten bij. Het slachtoffer is 66 jaar, de driver 59 jaar. ‘In het belang van het onderzoek’ zal de politiewoordvoerder ons de komende dagen vermoedelijk niet wijzer maken. Maar dit vacuüm wordt door betrokkenen en niet-betrokkenen zelf gevuld. De gebeurtenis wordt op straat, in winkels, in tweets sociaal geconstrueerd. De beslissing van de politie om verder geen mededelingen te doen en de duiding achterwege te laten is begrijpelijk, maar voor de regie op de betekenisverlening laat het erg veel ruimte voor omstanders en anderen om tot een geheel eigen versie van de gebeurtenissen te komen.
[1] Abraham Lincoln, 16e president van de Verenigde Staten, 1861-1865
Collapse
Leave a Reply