Overweging 13: Feiten van het type ‘definitie’
Leerstuk 1: Feiten hebben duiding nodig
Van jongs af aan krijgen wij feiten te horen. De betekenis van die feiten wordt er, gevraagd en ongevraagd, bijgeleverd. Sommige dingen zijn vruchten. Sommige vruchten zijn rond, hard en groen. Dat zijn appels. Dat is een feit. Een feit van het type ‘per definitie’. Over die appels kregen generaties in Nederland te horen dat het verstandig was ze te eten: snoep verstandig. Daaraan ten grondslag lagen diverse feiten en aannames omtrent vezels en vitamines, alsmede mogelijk kwalijke gevolgen van drop en chocolaatjes. Maar die aannames worden zelden geëxpliciteerd en zelfs als dit wel zo is, dan ontstijgen ze nog het niveau niet van de definitie: het is zo, omdat we hebben afgesproken dat het zo is.
Lees verder
Maar ook een vak dat niets met verleiding uit te staan heeft en wel alles met feiten, worstelt zich door deze materie heen. Het politievak. Op 30 april 2013 worden in Amsterdam twee demonstranten aangehouden die een bord met ‘ik ben geen onderdaan’ omhoog willen houden tijdens de abdicatie van koningin Beatrix respectievelijke de troonsaanvaarding van prins Willem-Alexander. De agent in burger krijgt door zijn portofoon te horen dat hij moet checken of het om mensen gaat die op een speciale politielijst staan. “Wat er in de volgende tien minuten gebeurt, is op tal van manieren vastgelegd. Er is het verslag van (een deel van) het portofoonverkeer, er is het feitenrelaas van de politie, er is een proces-verbaal van de agenten die de aanhouding verrichtten, de gearresteerde verdachte heeft een verklaring opgesteld, er zijn stukken van de recherche en het openbaar ministerie. En er zijn twee video-opnamen gemaakt, eentje door het tv-programma Nieuwsuur, de andere door een sympathisant.”[1] Maar liefst zes feitelijke stukken en twee opnamen van een potsierlijk stukje geschiedenis. Niettemin: “Ook niet-complotdenkers zal het opvallen dat de versies van die tien minuten uiteenlopen. Niet alleen wijken de versies van de republikeinen af van die van de overheid, ook de overheidsversies verschillen onderling.”
Feiten zonder duiding hebben nauwelijks betekenis. Alle betrokkenen zijn het eens over de feiten van plaats en tijd. Het was in Amsterdam op 30 april om 9.49 uur ’s ochtends. Over alle andere ‘omstandigheden van het geval’ zijn ze het oneens, en over de duiding eveneens.
Volgende keer: Duidingen hoeven niet uit feiten te bestaan
[1] Bas Blokker, Mee naar het bureau, NRC Weekend 25 april 2015
Klap in
Geef een reactie