Overweging 4: … en een goede reputatie ook

Leerstuk 4: Draagvlak. Rechtvaardiging van beleid

Vraag: Werkt u aan draagvlak en kunt u contact maken met de samenleving?

Een goed imago is als een regenjas: het kan een spatje verdragen. De behartiging van reputaties lijkt door de eeuwen heen voorbehouden aan vorsten en de Katholieke Kerk. Deze laatste voert hiertoe vermoedelijk al tweeduizend jaar, maar geboekstaafd sinds 1622 propaganda.

Propaganda stamt van de in 1622 door Gregorius XV gevestigde commissie van kardinalen Congregatio de propaganda fide (congregatie voor de verbreiding van het geloof). Het is een activiteit van een organisatie om aanhangers te winnen voor bepaalde principes. Propaganda heeft een ideëel element, anders is het reclame. Primair ter verbreiding van het geloof, secundair voor het vestigen van het vertrouwen van de kerk als institutie van dat geloof. Dit laatste, met de bijbehorende symbolen, rituelen en het logo (het kruis is in dit verband een universeel logo van de Katholieke Kerk immers) heeft zeker te gelden als het behartigen van het imago. Ook het begrip draagvlak moet als ‘rechtvaardiging van beleid’, bestaan hebben. De kruistochten ter herovering van Jerusalem op de Islamitische inwoners van de 11^e tot en met de 13^e eeuw moesten immers gelegitimeerd worden door een pauselijke bul, een gerechtvaardigd doel dienen en met de juiste intentie gevoerd worden. Geestelijken en andere priesters citeerden de bul vervolgens vanaf de kansel, dienend als oproep voor ridders om ten strijde te trekken en voor anderen om de betreffende bloedbaden, maar denkelijk ook de opofferingen, belastingen en plunderingen onderweg als gerechtvaardigd te beschouwen. Paus Urbanus II die opriep tot de eerste kruistocht zou nu hartstochtelijk aan het twitteren en het maken van selfies geslagen zijn, maar bij ontstentenis daarvan reisde hij in 1095 stad en land af om ridders en boeren tot de kruistocht te bewegen. De eerste kruisvaarders waren tenslotte drie jaar onderweg (1096-1099) om het Heilige Land te bereiken. En zonder enig overzichtelijk maandsalaris. Maatschappelijke communicatie en het verwerven van draagvlak is dus te zien als onlosmakelijk onderdeel van beleid en dat is weer nauw verbonden met (een goed) imago. Zoals gezegd: een goed imago is als een regenjas: het kan een spatje verdragen. Jarenlang duiken er bijvoorbeeld geruchten op over seksueel misbruik van minderjarigen binnen de Katholieke Kerk. Aangiftes volgen, alsook een aanhoudende stroom negatieve publiciteit in tal van Europese landen. In Nederland stelt de overheid een commissie in, de Commissie Deetman. Het blazoen van de kerk en haar functionarissen blijft niet ongeschonden,* tegelijkertijd pakt de episode niet desastreus uit voor de institutie.  Zo de belabberde reputatie van Richard III eeuwenlang immuun bleek voor rehabilitatie, zo blijkt omgekeerd de kerk als institutie van het geloof behoorlijk goed bestand tegen nare voorvallen en berichtgeving.

Volgende keer: De Bard, het interne en externe perspectief 

*Wim Deetman, Seksueel misbruik van minderjarigen in de Rooms-Katholieke Kerk, 2012.